Wystawa, którą prezentujemy obecnie w Centrum Dziedzictwa Szkła w Krośnie, wpisuje się w cykl wystaw podkreślających kulturotwórczą obecność i plastyczną działalność edukacyjną Liceum Plastycznego istniejącego najpierw w Miejscu Piastowym a potem w Krośnie łącznie od 37 lat. Niezależnie od corocznych wystaw prac dyplomowych bieżących roczników najstarszych klas, udostępnianych publiczności w gościnnych salach lokalnego BWA, kilkakrotnie mieliśmy okazję prezentować także twórczość plastyczną pedagogów tej szkoły, realizujących na co dzień program dydaktyczny w ramach zajęć szkolnych.
Każda z tych prezentacji miała nieco odmienny charakter nie tylko z uwagi na różnorodność przestrzeni ekspozycyjnych, adresów galerii, czy zestawu zaproponowanych przez uczestników prac, ale także poprzez z latami odmieniający się stan „listy obecności”. Naliczyłem w historii szkoły tych wystaw sześć z obecną włącznie. Można powiedzieć, że jak na ponad 35 letnią metrykę szkoły, to nie dużo. Warto jednak zaznaczyć, że obok wystaw zbiorowych, miały miejsce w tym okresie także prezentacje indywidualne nauczycieli, czy grupowe w różnych osobowych konfiguracjach. Zwykle wówczas, zarówno przy jednych jak i drugich okazjach, podkreślany był szkolny adres autorów jako istotny, nadrzędny i ponad artystyczny związek. Wystawa obecna wnosi do tej charakterystyki nowy, odmienny rys, przede wszystkim z uwagi na zaproszonych do niej gości. Jest to bowiem pierwsza wystawa, gdzie w jednej przestrzeni ekspozycyjnej obok obecnych i byłych pracowników szkolnej sekcji przedmiotów artystycznych, pokazują swoje prace również absolwenci liceum. Spośród ich bardzo licznej grupy, wybraliśmy jedynie pięcioro, powodując się względami szczególnymi. Są nimi zarówno unikalna, właściwa im dziedzina aktywności plastycznej, jak też wysoki, artystyczny poziom rezultatów tej aktywności.
Szkło, bo o nim tu mowa, stanowi surowiec mający co prawda bardzo długą historię i z uwagi na to, moglibyśmy zaliczyć go do tradycyjnych mediów sztuki, gdyby nie fakt, że równie tradycyjnie zwykło się wiązać jego potencjał plastyczny, głównie z rzemieślniczym i użytkowym walorem. Pomijana była przy tym lub marginalizowana cecha wyrazowa szkła, unikatowa i niezależna od funkcji. W tym kontekście warto zaznaczyć, że nie tylko zewnętrzne postrzeganie szkła, ale też odkrywanie go przez samych artystów jako tworzywa dającego im swobodę nieskrępowanej wypowiedzi, pozwalającej odnaleźć w jego niepowtarzalnych cechach strukturalnych potencjału do kreowania autonomicznych, przestrzennych czy malarskich artefaktów to tradycja stosunkowo niedawna. Ma ona swój początek i rozkwit w secesyjnej epoce przełomu wieków XIX i XX i towarzyszącej jej modernistycznej rewolucji w sztuce. Wszyscy zaproszeni do wystawy artyści – absolwenci, zdają się do tego historycznego momentu i właściwej mu filozofii nawiązywać. Co więcej, dzięki stosowaniu przez nich modernistycznej strategii, podkreślającej rolę indywidualnych artystycznych zdobyczy, możliwa jest do odczytania także przez nas, odbiorców, ich odmienna w każdym przypadku niepowtarzalna wizja.
Jest jeszcze jedna okoliczność na którą warto przy okazji wystawy zwrócić uwagę. Daliśmy jej tytuł „Liceum Plastyczne w Mieście Szkła”. Otóż Liceum Plastyczne im. T. Brzozowskiego w Krośnie nigdy nie miało i nadal nie ma w swoim profilu kształcenia zawodowego, projektowania i wykonywania wyrobów ze szkła. Uczniowie realizują jedynie, poza innymi ćwiczeniami wyznaczonymi bogatym zakresem przedmiotowych zadań, prace wpisujące się w otwarty program projektowania form unikatowych. Korzystają tym samym z szerokiej palety możliwych zastosowań materiałowych sięgając sporadycznie również po szkło. Zatem niezależnie od tego, że każdy z naszych wychowanków obecnych na tej wystawie w większości przeszedł stopień wyższego, specjalistycznego kształcenia artystycznego na kierunkach projektowania szkła, ceramiki lub klasycznej rzeźby w związku z czym pewnym oczywistym nadużyciem z naszej strony byłoby przypisywanie średniej szkole ukształtowania ich obecnej twórczej postawy, niech nam mimo to wolno będzie przypuszczać, że propedeutyka projektowania form przestrzennych, której dotknęli w ramach licealnej praktyki, okazała się na tyle uniwersalna, by stać się rodzajem skutecznej inicjacji nie tylko dla ich ówczesnych, ale może i obecnych artystycznych marzeń.
Piotr Wojtowicz
Kierownik Sekcji Przedmiotów Artystycznych w Liceum Plastycznym w Krośnie
